Narciarstwo moje hobby

Smary do nart co to takiego ?

Zacznę od powiedzenia. „Kto smaruje ten jedzie” to stara prawda „Każdy smar jest lepszy niż brak smaru” i to też prawda, oba te powiedzenia mają zastosowanie w sportach zimowych, a w szczególności w narciarstwie zjazdowym, biegowym i snowboardowi dlatego też kwestię smarowania nart omówiłem już wcześniej, dzisiaj zajmę się samym medium smarującym czyli smarem narciarskim lub snowboardowym zwanym również woskiem do nart lub parafiną do nart (woskiem narciarskim, parafiną narciarską).

Smar do nart lub parafina do nart jak kto woli to – substancja zmniejszająca tarcie między powierzchniami ślizgu, a powierzchnią po której się poruszamy. Smar działa na zasadzie wniknięcia w szczelinę pomiędzy tymi powierzchniami i utworzenia tam warstwy poślizgowej poprzez całkowite odseparowanie od siebie tych powierzchni – źródło Wikipedia.

Głównym składnikiem smaru do nart jest parafina w ich podstawowej i najszerzej używanej postaci, podstawową cechą smarów narciarskich jest ich temperatura topnienia, otrzymywana poprzez odpowiednie prowadzenie procesów rafinacji. Uzyskane parafiny o określonych temperaturach topnienia oznacza się kolorowymi barwnikami i konfekcjonuje na tzw. smary hydrokarbonowe.

Smary te zmieszane z rozpuszczalnikami organicznymi występują też w postaci past oraz płynów. Są one szeroko zakresowe i mają prostą zasadę stosowania (smarowanie na zimno).

Teraz trochę historii

W 1926 roku Alfred Tobler (syn Jakoba założyciela TObler KOmpanie czyli TOKO) chemik i wyśmienity narciarz opracowuje formułę pierwszych smarów narciarskich, a w 1933 roku Toko wypuszcza na rynek pierwszy w świecie smar narciarski „Ski Gliss”. Specjalny, zabarwiony na czerwono smar w płynie do stosowania na drewnianych nartach.

W 1940 roku Toko wprowadza na rynek pierwsze smary twarde do nakładania przez wcieranie w ślizg nart. Wizytówka firmy TOKO – w ciągłej sprzedaży przez 40 lat !

Smary narciarskie możemy podzielić wg. kilku kryteriów tj.

Na zastosowanie:

Na metodę nakładania:

Na zawartość fluoru:

Na skład chemiczny:

Na rodzaj dyscypliny:

• narciarskie alpejskie
• narciarskie biegowe
• snowboardowe

Na temperaturę:

• uniwersalne (z reguły szerokie spektrum od 0 do -20 C lub więcej)
• dedykowane do określonych temperatur (np. od 0 do -4 C itp.)

Na przeznaczenie:

• serwisowe (duża gramatura, najczęściej brak opakowania)
• konfekcjonowane boxowe (pudełkowe z etykietą)

 Na stan skupienia:

• stałe (w blokach lub kostkach)
• w płynie
• w paście
• w spray

Producentów smarów narciarsko-snowboardowych jest kilku na świecie, do największych i najbardziej znanych należą:

• szwajcarski TOKO
• niemiecki HOLMENKOL
• włoski MAPLUS
• norweski SWIX
• fiński START
• francuski VOLA
• włoski RODE
• fiński VAUHTI
• japoński GALLIUM
• włoski SOLDA
• szwedzki SKIGO
• polski IKA
• fiński REX

i wielu innych

SMARY POŚLIZGOWE DO STOSOWANIA NA GORĄCO

Na początku zajmę się podziałem smarów z uwagi na przeznaczenie:

Smary konfekcjonowane (boxowe pudełkowe) to smary przeznaczone do sprzedaży sklepowej, z reguły w ładnych pudełkach, opakowaniach, z nadrukami, oznaczonych co do rodzaju, wagi, zakresu temperatur, koloru, temperatury żelazka itp.

Smary serwisowe są to smary jak sama nazwa wskazuje, przeznaczone do serwisu, w większości bez wodotrysków czyli bez opakowania, oznaczenia i o dużej wadze 200 g, 250 g, 500 g i więcej. Występują w postaci bloków lub granulatu. Cechuje je zazwyczaj doskonały stosunek jakość/cena.

Najczęściej narciarze amatorzy (jeżeli chodzi o serwis narciarski) wykorzystują smary uniwersalne (szeroko zakresowe), które prawie są idealnym rozwiązaniem i w większości zaspokajają nasze potrzeby w zakresie smarowania. Ci bardziej ambitni stosują już smary mało zakresowe, dostosowane do ściśle określonych warunków (temperatura śniegu, powietrza, rodzaj śniegu itp.).

Natomiast zawodnicy to już inna bajka, o nich napiszę kiedy indziej.

Na koniec wspomnę jeszcze o smarach bazowych, których zadaniem jest dogłębne nasączenie zoli, utwardzić spody nart oraz je skutecznie chronić, zwiększają odporność na ścieralność smarów właściwych.

SMARY DO STOSOWANIA NA ZIMNO

Tutaj sprawa jest dużo prostsza, smary do stosowania na zimno występują w postaci płynów, past, spray lub bloków, jako smary uniwersalne lub dedykowane do określonych temperatur, z dodatkiem fluoru lub bez.

Smary do nart na zimno mają zastosowanie głównie przez amatorów jako doraźne i szybkie smarowanie. Niestety często zdarza się tak, że jest to jedyne smarowanie, ale jak pisałem wyżej, lepiej smarować takim niż wcale.

SMARY DO NART BIEGOWYCH TRZYMAJĄCE (odbiciowe)

Smary do nart biegowych dla stylu klasycznego muszą wykazywać się cechą przylepiania do powierzchni śniegu przy dużym nacisku ślizgu, a poślizgu po śniegu przy jego małym nacisku.

Poza strefą komory ślizg smaruje się na poślizg (smarami poślizgowymi).

Parafiny na trzymanie są mieszaninami frakcji cięższych destylacji produktów organicznych jak smoły i pokosty oraz produktów ropopochodnych. Odpowiednio komponowane z parafinami produkowane są jako syntetyczne smary twarde i półtwarde na warunki suche oraz miękkie, zwane klistrami, na warunki wilgotne.

Smary do nart na trzymanie dzielimy na:

• Smary twarde (gripy)
• Smary półtwarde (gripy)
• Smary miękkie (klistry)

W każdej z wymienionych grup występuje po kilka lub kilkanaście smarów na określone temperatury i gatunki śniegu. Producenci zawsze podają na opakowaniu zakres temperatury śniegu lub temperatury powietrza. Dla śniegów o temperaturze w okolicach 0 ºC, zakres zastosowania może wynosić zaledwie  1,5 ºC do 2 ºC (dotyczy smarów wyczynowych). Smary „rekreacyjne” mają zazwyczaj szeroki zakres zastosowania, komplet stanowią 3 – 4 smary twarde i 1 -2 klistry (zależnie od producenta).

Dobierając smar  musimy w pierwszej kolejności określić gatunek śniegu po którym zamierzamy biegać. Wymaga to jednak  pewnej wiedzy o ogólnym podziale śniegów pod względem ich przeistoczenia (transformacji):

Dla potrzeb narciarstwa biegowego rozróżniamy trzy gatunki śniegu:

– puch świeży – świeżo spadły śnieg przy temperaturze poniżej 0ºC, przy bezwietrznej pogodzie;
– puch zsiadły – powstaje po kilku dniach przy ujemnej temperaturze;
– gips przewiany i zbity – powstaje przy ujemnej temperaturze i wietrznej pogodzie. Wiatr powoduje zbijanie śniegu, tworzy płyty i zaspy.

– śnieg mokry – podczas opadów przy dodatniej temperaturze, lub w czasie odwilży gdy zalega śnieg świeżo spadły.
– śnieg ziarnisty – powstaje po odwilży i ponownym spadku temperatury.
– firn – śnieg przyjmuje postać ziaren lodu najczęściej na wiosnę na wskutek kilkudniowego działania słońca i dodatniej temperatury w dzień, i mrozu w nocy.

Zapisz